Bu, böyük övliya, sufi, eşqlə Allaha varan Təbrizli Şəmsin məşhur 40 öyüdüdür. Sən də bir an dünyadan gözünü çək və özünə, öz iç dünyana yönəl. Burada Şəms sənə yol göstərir. Bu 40 öyüdlə Yolunuz ışıqlı, eşqli olacaq.
**
1. Yaradanı ifadə etdiyimiz sözlər özümüzü necə gördüyümüzü əks etdirir. Əgər Allah haqqında düşünəndə ilk növbədə ağlına qorxmalı və utanmalı bir varlıq gəlirsə, bu, sənin daha çox qorxu və utanma içində olduğun deməkdir. Əgər Allah deyəndə ilk olaraq sevgi, mərhəmət, şəfqət düşünürsənsə, o zaman səndə bu xüsusiyyətlər çoxdur. (səh.51)
2. Haqq yolunda irəliləmək ağlın deyil, qəlbin işidir. Qoy bələdçiniz həmişə ürəyiniz olsun, başınız çiyninizdə deyil. Özünü bilənlərdən ol, silənlərdən deyil! (səh.64)
3. Quran dörd səviyyədə oxuna bilər. Birinci səviyyə görünən-zahiri mənadır. Sonrakı ezoterik-batini mənadır. Üçüncü batinin batinidir. Dördüncü səviyyə o qədər dərindir ki, onu ifadə etməyə sözlər yetərli deyil. (səh.75)
4. Allahın sifətlərini kainatın hər zərrəsində tapa bilərsiniz, çünki O, məsciddə, ibadətxanada, kilsədə, sinaqoqda deyil, hər an hər yerdədir. Allahı görüb yaşayan olmadığı kimi, Onu görüb ölən də yoxdur. Kim Onu taparsa, əbədi olaraq Onda qalar. (səh.86)
5. Ağlın kimyası ilə sevginin kimyası fərqlidir. Ağıl ehtiyatlıdır. Qorxa-qorxa atır addımlarını. “Ehtiyatlı olun” deyə xəbərdarlıq edir. Bəs sevgi belədirmi? Onun dediyi yalnız budur: “Özünü burax, getsin!”
Ağıl asanlıqla məhv edilmir. Sevgi isə özünü aşındırır və məhv olur. Ancaq xəzinələr və dəfinələr xarabalıqlar arasında yatır. Nə varsa dərdli bir ürəkdə var! (səh. 95)
6. Dünyadakı münaqişələrin, qərəzlərin və düşmənçiliklərin çoxu dildən qaynaqlanır. Sən sən ol, sözlərə çox ilişmə. Onsuz da sevgi yurdunda dil öz hökmünü itirir. Aşiq lal olur. (səh.96)
7. Siz bu həyatda tək qalmaqla, yalnız öz səsinizin əks-sədasını eşitməklə Həqiqəti kəşf edə bilməzsiniz. Özünüzü yalnız başqa bir insanın aynasında tam olaraq görə bilərsiniz. (səh.101)
8. Başınıza nə gəlirsə gəlsin, bədbin olmayın. Bütün qapılar bağlansa belə, sonda O, heç kimin bilmədiyi gizli bir yol açır. Siz indi görməsəniz də, dar keçidlərin arxasında gözəl cənnət bağları var. Minnətdar olun! İstədiyinizi əldə edəndə şükür etmək asandır. Sufi, arzusu baş tutmayanda belə şükür edə biləndir. (səh. 103)
9. Səbirli olmaq, durub eləcə gözləmək deyil, uzaqgörən olmaq deməkdir. Səbr nədir? Tikana baxıb gülü, gecəyə baxıb gündüzü təsəvvür etməkdir. Allah sevənlər səbri gülqənd kimi şirin-şirin sorub həzm edirlər. Bilirlər ki, göydə ayın ayparadan dolunaya çatması üçün vaxt lazımdır (səh. 104).
10. Hansı yönə getməyinizdən asılı olmayaraq – Şərq, Qərb, Şimal və ya Cənub – getdiyiniz hər səyahəti özünüzə-içinizə bir səyahət kimi düşünün! Öz daxilinə səyahət edən, axırda yer üzünü gəzib dolaşar. (səh.117)
11. Mamaça bilir ki, sancısı doğuş olmaz, ana bətnindən çağaya yol açılmaz. Sizdən yepyeni bir “sən” çıxa bilsin deyə çətinliklərə və ağrılara hazır olmalısınız. (səh.117)
12. Sevgi bir səyahətdir, bu yola çıxan hər bir yolçu istəsə də, istəməsə də təpədən dırnağa dəyişir. Bu yollara düşüb dəyişməyən yoxdur. (səh.118)
13. Bu dünyada səmadakı ulduzlardan çox saxta hacı, xoca, şeyxlər, şıxlar var. Əsl mürşid sizi öz içinizə baxmağa, eqoyu aşmağa və öz içinizdəki gözəllikləri bir-bir kəşf etməyə yönəldir Götüürb ona heyran olmağa deyil (səh. 119).
14. Allahın sizə gətirdiyi dəyişikliklərə qarşı çıxmaq əvəzinə təslim olun. Qoy, həyat səninlə axsın, səndən asılı olmayaraq. “Nİzamım pozulacaq, həyatım alt-üst olacaq” deyə narahat olmayın. Bunun Həyatın altının üstündən daha yaxşı olmadığını hardan bilirsiniz? (səh. 134)
15. Allah hər an hamımızı daxildə və xaricdə tamamlamaqla məşğuldur. Biz hamımız yarımçıq sənət əsərləriyik. Yaşadığımız hər bir hadisə, dəf etdiyimiz hər bir çətinlik çatışmazlıqlarımızı kompensasiya etmək üçün nəzərdə tutulub. Rəbb bizim çatışmazlıqlarımızla fərdi şəkildə məşğul olur, çünki insanlıq adlı əsər kamilliyə nail olmaq məqsədi daşıyır (səh. 135).
16. Allah kamildir, Onu sevmək asandır. Çətin olan, səhvləri və mükafatları ilə ölümlü insanları sevməkdir. Unutmayın ki, insanlar sevgidən başqa bir şeyin ölçüsünü bilməzlər. Deməli, bir-birini həqiqi qucaqlamadan, yaradılışı Yaradan üçün sevmədən, nə düzgün tanıya, nə də sevə bilərsən. (səh. 144)
17. Əsl çirklənmə içəridədir, çöldə deyil, zahirdə deyil, qəlbdədir. Hər bir digər ləkə, nə qədər pis görünsə də, yuyulduqda su ilə təmizlənəcək və gedəcəkdir. Yuyunmaqla təmizlənə bilməyən yeganə çirk, qəlblərdə piy bağlamış paxıllıq və gizli pis niyyətdir. (səh.146)
18. Bütün kainat, bütün təbəqələri və mürəkkəbliyi ilə insanın içində gizlidir. Şeytan bizdən kənarda bizi azdırmaq üçün gözləyən qorxulu bir məxluq deyil, içimizdəki səsdir. Şeytan özünüzdə axtarın; başqalarında yox. Yadınızda saxlayın ki, özünü tanıyanlar Rəbbini tanıyırlar. Başqaları ilə deyil, yalnız özü ilə məşğul olan insan sonda mükafat olaraq Yaradanı tanıyır. (səh. 148)
19. Başqalarından hörmət, diqqət və ya sevgi gözləyirsinizsə, bunları ilk növbədə özünüzə borclusunuz. Özünü sevməyənin sevilməsi mümkün deyil. Özünü sevsən də dünya sənə tikan göndərirsə, sevin. Bu o deməkdir ki, tezliklə gül göndərəcək. (səh.176)
20. Yolun hara aparacağını düşünmək əbəs cəhddir. Siz yalnız atdığınız ilk addımı düşünməyə borclusunuz. Qalanları təbii olaraq gələcək. (səh.177)
21. Hamımız müxtəlif sifətlərlə təsvir olunuruq. Əgər Allah hər kəsin eyni olmasını istəsəydi, şübhəsiz ki, bunu edərdi. Fərqliliyə hörmət etməmək və öz həqiqətlərini başqalarına sırımağa çalışmaq Allahın müqəddəs əmrinə hörmətsizlik etmək deməkdir. (səh. 181)
22. Həqiqi Allah Aşiqi meyxanaya girdisə, ora onun üçün ibadətxanaya çevrilir. Amma əyyaş ibadət yerinə girdikdə bura onun üçün meyxanaya çevrilir. Bu həyatda nə ediriksə edək, fərqi yaradan şəkillər və etiketlər deyil, niyyətimizdir… (səhifə 183)
23. Yaşadığımız həyat sadəcə olaraq bizə verilən rəngli və əmanət oyuncaqdır. Bəzi insanlar oyuncağa o qədər ciddi yanaşır ki, onun üçün ağlayır və dərd çəkir. Bəzi insanlar oyuncağı əlinə alan kimi onu qurdalayır, sındırıb atırlar. Biz onu ya çox qiymətləndiririk, ya da qiymətləndirmirik. İfratlardan uzaq durun. Sufi nə həddindən artıqlıq, nə də tam biganəlikdir. Sufi həmişə ortadadır… (səh. 197).
24. İnsanı yaradılmışların ən şərəflisi, yəni varlıqların ən şərəflisidir, onda atdığı hər addımda Allahın yer üzündə xəlifəsi olduğunu xatırlamalı və nəcib davranmalıdır. İnsan kasıblaşsa, böhtana məruz qalsa, zindana girsə, hətta əsir düşsə belə, yenə də başı dik, cəsarətli və arxayınlıqla bir xəlifə kimi davranmaqdan əl çəkməməlidir. (səh. 229)
25. Cənnət və cəhənnəmi gələcəkdə axtarma. Hər ikisi hazırda burada mövcuddur. Nə vaxt bir insanı mənfəətsiz, hesabsız və bazarlıq etmədən sevməyi bacarsaq, əslində cənnətdəyik. Nə vaxt kimləsə dava salsaq; Əgər nifrət, paxıllıq və kin-küdurətə qarışsaq, onda kəllə mayallaq cəhənnəmə düşürük. (səh. 230)
26. Kainat bütöv tək bir varlıqdır. Hər şey və hamı bir-birinə görünməz iplərlə bağlıdır. Heç kimin lənətini qazanmayın; Başqasını incitməyin, xüsusən də sizdən zəif olanı. Unutmayın ki, dünyanın o ucundakı tək bir insanın kədəri bütün bəşəriyyəti bədbəxt edə bilər. Və bir insanın xoşbəxtliyi hər kəsin üzündə təbəssüm yarada bilər. (səh. 255)
27. Bu dünya bir dağ kimidir, onu necə çağırsan, o da həmin səsləri sənə qaytaracaq. Ağzından yaxşı bir söz çıxsa, xeyirli sözlər əks-səda verib qayıdır. Pislik söz çıxarsa, o pislik sizə geri qayıdar.
Odur ki, kim sənin haqqında pis danışarsa, sən qırx gün qırx gecə o adam haqqında ancaq yaxşı sözlər söylə. Qırx günün sonunda hər şeyin dəyişəcəyini görəcəksiniz. Ürəyiniz dəyişsə, dünya da dəyişər. (səh. 260)
28. Keçmiş, sadəcə olaraq, ağlımızı bürüyən bir dumandır. Gələcək özlüyündə bir xəyal mənzərəsidir. Nə gələcəkdə nə olacağını bilirik, nə də keçmişimizi dəyişə bilərik. Sufi həmişə indiki anın həqiqətini yaşayır. (səh.267)
29. Qədərimiz həyatımızın əvvəlcədən təyin olunması deməkdir. Bu səbəbdən “neyləyək taleyimiz belədir” demək, baş əymək cahillik əlamətidir. Tale yolunun bütününü vermir, yalnız yol ayrıcını göstərir. Marşrut aydındır, amma bütün döngələr və yol ayrımları sərnişinə məxsusdur. Belə olduqda siz nə həyatının ağası, nə də həyat qarşısında acizsiniz. (Səhifə 275)
30. Həqiqi sufi elə adamdır ki, başqaları tərəfindən qınansa, rüsvay edilsə, qeybəti edilsə, hətta böhtana məruz qalsa belə, ağzını açıb heç kim haqqında pis söz deməz.
Sufi heç bir eyibi görmür. O, qüsurları örtəndir. (səh. 280)
31. Allaha yaxınlaşmaq üçün məxmər kimi qəlb olmalıdır. Hər bir insan bu və ya digər şəkildə yumşalmağı öyrənir. Bəziləri qəzaya düşür, bəziləri ölümcül xəstəlik keçirir; Bəziləri ayrılıq ağrısını çəkir, bəziləri maddi itkilər… Hamımız ürəyimizdəki sərtliyi aradan qaldırmaq imkanı verən çətinliklərdən keçirik. Bəzilərimiz bundakı hikməti anlayıb yumşalırıq; Təəssüf ki, bəzilərimiz daha da sərt oluruq. (səh. 303)
32. Aradakı bütün pərdələri bir-bir qaldırın ki, Allaha saf sevgi ilə bağlana biləsiniz. Qaydalarınız olsun, lakin onlardan başqalarını aşağılamaq və ya mühakimə etmək üçün istifadə etməyin. Xüsusən də bütlərdən uzaq olun, dost… Və həqiqətlərini bütləşdirməyin! Böyük bir iman sahibi olun, lakin imanınızla təkəbbür göstərməyin! (səh. 305)
33. Hər kəs bu dünyada bir şey olmağa çalışarkən, siz HİÇBİR ŞEY olun. Hədəfiniz heçlik olsun. İnsanın qazandan bir fərqi olmamalıdır. Qazanı tutan çöl forması deyil, içindəki boşluq olduğu kimi, insanı yaşadan da mənlik fikri deyil, heçlik şüurudur. (səh. 328)
34. Allaha təslim olmaq nə zəiflik, nə də passivlik demək deyil. Əksinə, belə təslim olmaq həddindən artıq güc tələb edir. Təslim olan insan təlatümlü və burulğanlı sularda çabalamağı dayandırır; O, təhlükəsiz yurdda yaşayır. (səh. 357)
35. Biz bu həyatda ancaq ziddiyyətlərlə irəliləyə bilərik. Mömin öz daxilindəki kafirlə, Allaha iman gətirməyən insan isə daxilindəki möminlə görüşməlidir. İnsan, Kamil İnsan səviyyəsinə çatana qədər addım-addım irəliləyir. Yenə də təzadların əhatə etdiyi dərəcədə yetkinləşir. (səh.374)
36. Hiylə və intriqalardan narahat olmayın. Əgər kimsə tələ qurub sizə zərər vermək istəsə, Allah da onlara tələ qurar. Quyu qazanlar o çuxura özləri düşür. Bu sistem müddəalar əsasında işləyir. Nə yaxşılığın bir zərrəsi mükafatsız qalır, nə də bir qram pislik mükafatsız qalır.
Onun izni olmadan bir yarpaq belə tərpənməz. Siz, sadəcə inanın! (səh. 394)
37. Allah qılı qırx yararaq dəqiq işləyən bir saatsazdır. O qədər dəqiqdir ki, hər şey vaxtında olur. Nə bir saniyə tez, nə də bir saniyə gec. Hər bir insan üçün aşiq olmanın da, ölməyin də öz vaxtı var (s.397).
38. “Yaşadığım həyatı dəyişməyə və özümü dəyişdirməyə hazırammı?” Bunu soruşmaq heç vaxt gec deyil. Yaşımız neçə olsa da, nə yaşasaq da, tamamilə yenilənmək mümkündür.
Təəssüf ki, bir gün əvvəlki gün bu gününüzlə eyni olsa, heyif. Hər an hər nəfəsdə təzələnməliyik. Yeni bir həyata doğulmaq üçün ölməzdən əvvəl ölmək lazımdır. (səh. 400)
39. Nöqtələr davamlı olmasa da, tam (bütün) eynidir. Bu dünyadan gedən hər oğru yerinə başqa bir oğru doğulur. Ölən hər namuslu adamın yerinə başqa bir namuslu insan gəlir. Yəni, bütövlük heç vaxt pozulmur, hər şey öz yerində, öz mərkəzində qalır…… Dünən və bu gündə heç nə əvvəlki kimi eyni deyil. Ölən hər sufi yerinə başqa bir sufi doğulur. (səh. 407)
40. Sevgisiz keçən ömür boşuna yaşanır. Məndən soruşma ki, mən ilahi məhəbbət arxasınca getməliyəm, məcazimi, ya düyəvimi, səmavi, yoxsa cismani! Fərqlər fərqliliklər doğurur. SEVGİ heç bir sifət və təyinə ehtiyac duymur.
Sevgi özlüyündə bir dünyadır. Siz də ya düz ortasındasınız, mərkəzində, ya da çölündəsiniz, həsrətində…..(səh. 415)
ƏLİF ŞƏFƏQ “EŞQ”
İklim.az
